Dendrobium (phần 3)
Dendrobium loddigesii 
Giả hành nhỏ, có khi đứng thẳng nhưng cũng có thể bò lan trên đất, mỗi giả hành dài 7-10 cm, to 0,5 cm, giả hành mới phát xuất từ một nửa chiều dài của thân đã trưởng thành. Lá nhỏ, dày, màu xanh nhạt, lá rụng theo mùa, dài 4-6 cm.
Hoa mọc đơn độc ở những đốt, hoa to 4-5 cm. Lá đài và cánh hoa có màu hồng của hoa tử đinh hương. Môi rộng, màu cam đậm với cái riềm màu tử đinh hương nhạt, lại có tua.
Lan biểu sinh hoặc thạch lan, thân của cây bò lan trên mặt đất trông như tấm thảm, sống nơi có mùa khô rõ rệt, trên độ cao 400-1.500 m, ở Việt Nam, Lào, Trung quốc (kể cả đảo Hải nam và Hong Kong).
Dendrobium longicornu
Giả hành hẹp, đứng thẳng, đôi khi rủ xuống, dài 20-40 cm. Lá có màu xanh ngả vàng, lá rụng theo mùa, dài 7 cm, rộng 3 cm, phần vỏ lụa của lá có lớp lông màu đen. Vòi hoa phát xuất gần đỉnh của thân, có 1-3 hoa, hoa màu trắng khi nở
không mở rộng, to 6,5 cm. Các lá đài và cánh hoa hẹp, Viền môi có tua ở phía trước và một cái cựa dài ở phần gốc.
Lan biểu sinh, sống trên cây trong rừng và nếu là thạch lan thì sông trên đá trong thung lũng, trên độ cao 1.150-2.300 m, trải dài từ Ấn độ và Nepal tới Sikkim, Myanmar và Trung quốc.
Dendrobium macrophyllum 
Phần dưới của giả hành nhỏ, phình ra ở phần trên, dài 60 cm, có 3 lá lớn ở đỉnh. Lá dai, hình ê-lip thuôn, dài 30 cm, rộng 4 cm, không rụng lá theo mùa. Vòi hoa đứng thẳng, phát xuất ở phía trên của lá, với 25 hoa có lông hoặc tua lởm chởm, hoa to 3-5 cm, màu xanh xỉn hoặc pha vàng, môi có những sọc màu đỏ tía.
Lan biểu sinh, trong các khu rừng nhiều mưa, hình thành những bụi lớn dưới các tán cây, ở Fiji chúng sống trên độ cao 500m, trong khi ở New Guinea lại sống trên độ cao tới 1.700 m.
Trải rộng từ Java, Philippines, New Guinea đi xuống miền đông và miền nam Fiji.
Loài tương tự: Dendrobium polysema Schechter, tương tự như vậy nhưng trên đỉnh
chỉ có 2 lá và môi không có sọc mà chỉ có những chấm.
Dendrobium moniliforme
Giả hành đứng hoặc ngang, nhỏ, dài 10-40 cm, to 0,5-1 cm, lá mọc thành hai hàng dọc theo phần trên của thân, rụng theo mùa. Lá hình mũi mác thẳng, dài 3-5 cm, rộng 1 cm. Vòi hoa ngắn, mọc trên đốt thứ ba, trên giả hành đã rụng lá, có 1-3 hoa, hoa to 2-5 cm, hoa màu trắng hoặc màu hồng lợt, có hương thơm, hoa tàn sau 2 tuần lễ. Môi hẹp, họng có màu xanh đậm hoặc màu nâu.
Lan biểu sinh hoặc thạch lan, sống trong các khu rừng có khí hậu mát mẻ, trên độ cao 600-3.000 m, ở Nhật bản, quần đảo Ryukyu, Triều tiên, Trung quốc và Đài loan.
Dendrobium moschatum
Cây có kích thước lớn và cứng cáp, các giả hành đứng thẳng hoặc rủ xuống, giả hành dài 50-200 cm. Lá hình mũi mác thuôn, màu xanh pha đỏ tía, lá rụng sau thời gian 2 năm, dài 8-15 cm, rộng 4,5 cm. Vòi hoa phát xuất từ đốt trên của giả hành già, vòi hoa buông rủ, mỗi vòi có 7-15 hoa, hoa hoa to 5-8 cm, chóng tàn, màu hồng, trắng hoặc vàng đồng, môi có dạng hình mũi hài và có lông ngắn.
Lan biểu sinh, trong những khu rừng rụng lá với khí hậu gió mùa, trên độ cao 300-2.000 m, ở Sikkim, Nepal,, Bhutan, Ấn độ, Myanmar, Thái-lan, Lào, Việt Nam.
Dendrobium nobile 
Giả hành lúc ban đầu thường thẳng đứng, sau đó thì rủ xuống, dài 60 cm, to 1,5-2 cm, ở mỗi đốt lại phình lên. Lá hình đai đến hình mũi mác, dài 7-10 cm, lá rụng theo mùa. Vòi hoa ngắn, có 2-4 hoa mọc từ đốt không có lá, hoa to 6-8 cm, hoa tàn sau 3-6 tuần lễ, thường có màu trắng, phần đầu của cánh hoa và lá đài đều có màu tử đinh hương ngả hồng đậm. Môi có màu đỏ tía đậm trong họng.
Có nhiều hình thức của lan khác nhau đã được mô tả bao gồm cả màu trắng tinh của biến loài virginale.
Lan biểu sinh hoặc thạch lan, hình thành những khóm dày, trong các khu rừng rụng lá theo mùa, thường là nới được phơi nắng hoàn toàn, trên độ cao 200-2.000 m, ở Bhutan, Nepal, Myanmar, Thái-lan, Lào, Việt Nam, Trung quốc.
Dendrobium parishii
Giả hành ngắn và to, uốn cong và hình dáng xấu, dài 20-30 cm, to 1-2 cm, bao bọc bởi một lớp vỏ lụa trắng. Lá hình mũi mác thuôn, dài 5-15 cm, lá sớm rụng. Vòi hoa phát xuất trên các đốt của thân, mỗi vòi có 2-3 hoa, hoa màu tử đinh hương hồng lợt hoặc sáng. Môi màu đậm hơn và có lông tơ.
Lan biểu sinh, trong các khu rừng rụng lá với ảnh hưởng mạnh của khí hậu gió mùa, trên độ cao 250-1.500 m, ở Ấn độ, Myanmar, Lào, Việt Nam, Vân nam Trung quốc.
Dendrobium pendulum 
Giả hành dài 30-60 cm, thân có hình dáng kỳ dị, cứ sau mỗi đốt thì nó lại phồng lên trông giống như một chuỗi tràng hạt. Lá nhỏ hẹp, màu xanh nhạt, dài 15 cm, rộng 0,5 cm, lá rụng theo mùa. Vòi hoa phát xuất từ những đốt không có lá, mỗi vòi có 1-3 hoa, hoa trắng, cánh hoa rộng hơn lá đài, ở đầu mút của cả cánh hoa và lá đài có màu đỏ ngả tím hoa cà. Môi tròn hình tim, với một miếng bớt màu vàng sậm ở nửa trong, phần đầu có màu tím hoa cà.
Lan biểu sinh, trên các cây trong khu rừng rụng lá, trên độ cao 750-1.500 m, ở Ấn độ, Myanmar, Thái-lan, Lào, Trung quốc.
Dendrobium primulinum
Giả hành đứng thẳng hoặc rủ xuống, dài 30-45 cm, Lá mọc thành 2 hàng song sớm rụng, hình mũi mác, dài 8-13 cm. Vòi hoa từ những đốt cây không có lá, thường có 1-2 hoa. Hoa có hương thơm, to 4-8 cm. Các lá đài và cánh hoa hẹp, màu hồng, tím hoa cà, đỏ tía hay trắng.
Môi có chiều ngang lớn hơn chiều dài, màu vàng xỉn với những vân đỏ.
Lan biểu sinh, trong những khu rừng rụng lá, với mùa khô rõ rệt, trên độ cao 300-1.600 m, ở Nepal, Ấn độ, Myanmar, Thái-lan, Lào, Việt Nam, Vân nam Trung quốc.
Loài tương tự: Dendrobium polyanthum
Lindley cũng gần giống như loài có hoa màu trắng.
Dendrobium rhodostictum
Thân đứng thẳng, có nhiều nét đặc trưng, ở phần dưới của giả hành rất nhỏ, phần đầu phình ra như hình trứng, thân dài 25 cm. Có 2-4 lá, lá không rụng theo mùa, lá mọc từ phần phình ra ở trên của giả hành, dài 5-11 cm, rộng 1-2,5 cm.
Vòi hoa hướng lên trên, phát xuất gần đỉnh giả hành, có 2-6 hoa, to 6-9 cm, hoa tàn sau 6 tuần lễ, hoa màu trắng. Môi có viền màu đỏ tía rất rõ hoặc có nhiều chấm dọc theo riềm.
Lan biểu sinh, trong các khu rừng nhiều mưa, trên núi hoặc là địa lan trên những triền núi đá vôi có rêu phủ, trên độ cao 800-2.000 m, ở Papua New Guinea, đảo Bougaiville, quần đảo Solomon.
Nguồn tài liệu : SÁCH HOA LAN ( của Bác Phạm Tiến Khoa )
