Dendrobium (phần 2)
Dendrobium-findlayanum
Dendrobium findlayanum
Giả hành mọc thẳng đứng hoặc buông rủ, dài 30-60 cm, ở chỗ đốt phồng lên trông như một chuỗi hạt trên một cái thân rất mảnh mai. Lá dài 7,5 cm, rộng 1,5 cm, lá tàn rất sớm. Có một số vòi hoa ở nửa trên của thân, có 2-3 hoa, màu hoa tử đinh hương nhạt, hoa to 5-7 cm. Cánh hoa rộng hơn nhiều so với lá đài. Môi hoa màu vàng đất, có viền màu trắng, đôi khi trong họng hoa có miếng bớt màu nâu.
Lan biểu sinh hoặc thạch lan, trong các khu rừng ở miền núi, trên độ cao 1.000-1.700 m, ở Lào, Myanmar và Thái-lan.
Dendrobium forbesii 
Cây cứng cáp, giả hành có thân cao 30 cm, to 2,5 cm. Có 2 lá, lá dai, dài 19 cm, rộng 10 cm, lá mọc tại đỉnh của thân. Vòi hoa ngắn, xuất hiện giữa các lá và hướng lên trên, có 8-20 hoa, hương thơm, hoa to 5-7 cm. Hoa màu trắng, màu kem hoặc màu xanh nhạt, hoa lâu tàn. Phía sau của lá đài có lông tơ, bầu nhụy đầy lông.
Lan biểu sinh, trong rừng trên núi, mưa nhiều, chúng thường sống trên cây cao, trên độ cao 900-1.700 m, ở New Guinea.
Dendrobium formosum
Giả hành cứng cáp, mọc thẳng đứng, dài tới 45 cm, lá mọc trên 2/3 phần thân. Vỏ lụa của lá có lông màu đen mịn. Lá mọc thành 2 hàng, lá dài 9-15 cm, rộng 2-3 cm, bền, không rụng. Có 1 hoặc 2 vòi hoa phát xuất từ đốt trên của thân, mang theo 5 hoa, màu trắng cánh mỏng, hoa tàn sau vài tuần lễ, hoa to 12 cm. Cánh hoa to hơn lá đài nhiều, môi có màu cam sáng ở họng.
Lan biểu sinh, trong các khu rừng nơi có khí hậu ấm áp, trên độ cao 0-500 m, ở Bhutan, Nepal, đông bắc Ấn độ, Myanmar, Thái-lan, Việt Nam.
Loài tương tự: Dendrobium infundibulum
Lindley, mọc trên độ cao cao hơn 1.000 m, hoa có vẻ nhỏ hơn, hoa to chừng 10 cm.
Dendrobium goldschmidtianum
Cùng loài: Dendrobium miyakei Schlecter, giả hành cứng cáp, hướng thẳng đứng hoặc buông rủ, dài 60-90 cm, to 1 cm, ở mỗi mắt có hơi phồng lên chút ít. Lá chia làm hai hàng, loài rụng lá theo mùa, lá mỏng, hình mũi mác thuôn, dài 5-10 cm, rộng 1-2 cm. Vòi hoa hình thành cụm ở các đốt, mỗi vòi hoa có tới 10 hoa , màu đỏ tía sáng, trụ hoa màu vàng sáng.
Lan biểu sinh, ở vùng thấp, nơi có bóng râm nhẹ, trên độ cao 0-300 m, ở miền bắc Philippines và Đài loan.
Dendrobium gracillicaule 
Giả hành mảnh, thường đứng thẳng, bao bọc bởi lớp vỏ lụa màu nâu khi giả hành còn nhỏ, dài 80-90 cm. Có 3-6 lá mọc ở gần đầu mút của thân, không thuộc loài rụng lá theo mùa, lá hình mũi mác dạng trứng. Vòi hoa dài 10- 12 cm, đứng thẳng hoặc uốn cong, mỗi vòi có 5-30 hoa, hoa to 1-1,5 cm, màu vàng, xanh hoặc xanh ở bên trong, phía ngoài có miếng bớt màu đỏ.
Lan biểu sinh và thạch lan trong những khu rừng có nhiều mưa và những khu rừng vùng đất thấp, trên độ cao 0-1.000 m, miền đông Australia và những hòn đảo phụ cận.
Dendrobium hercoglossum
Giả hành hình cái gậy bóng chày, phần gốc thì rất nhỏ, nhưng lại phình to ở nửa trên, sau đó lá nhỏ lại ở phần đỉnh, giả hành dài 20 cm, to 1 cm. Lá hình mũi mác, dài 5-10 cm, mọc thành 2 hàng ở phần phình ra của thân, lá rụng theo mùa. Vòi hoa ngắn, thường phát xuất từ những thân đã rụng lá, với 5-7 hoa giống như sáp, hoa to 2,5 cm, màu hồng đậm, với cái môi trắng và nắp bao phấn màu đỏ tía.
Lan biểu sinh, vùng thấp, trong những khu rừng nhiều mưa, khí hậu gió mùa, ở Thái-lan, các nước Đông dương, Trung quốc, Hong Kong, đồng thời người ta cũng tìm thấy chúng ở Philippines và Sumatra.
Loài tương tự: Thường bị lầm lẫn với Dendrobium aduncum và Dendrobium linguella
Reichenbach f., cả hai loài này đều có giả hành nhỏ, chỉ khác nhau ở chi tiết bên trong môi.
Dendrobium heterocarpum 
Cùng loài: Dendrobium aureum Lindley
Ban đầu giả hành đứng thẳng, sau đó trở nên rủ xuống, dài tới 60 cm, cũng có thể ngắn hơn. Lá mọc thành 2 hàng, màu xanh nhạt, có hình dạng thuôn cho đến mũi mác thẳng, dài 9-10 cm, rộng 2 cm. Vòi hoa phát xuất ở phần trên của thân cây, mỗi vòi hoa có 2-3 hoa màu vàng nhạt, hoa to 4-7 cm. Các lá đài và cánh hoa tương tự nhau, môi hẹp màu cam sáng, có những vân màu đỏ, đặc biệt là ở các thùy bên.
Lan biểu sinh với các nhu cầu khác nhau, thường chúng cần ánh sáng mạnh, cần khí hậu mát về mùa khô, trên độ cao 600-1.800 m, trải dài từ Sri Lanka, Ấn độ, Bhutan, Myanmar, Malaysia, Thái lan, Lào, Việt Nam, miền nam Trung hoa, Sumatra, Java, Borneo, Philippines, Sulawesi.
Dendrobium kingianum
Kích thước của cây khác nhau tùy thuộc vào nơi sinh trưởng của chúng và cách nuôi trồng của chúng ta. Giả hành như búp măng mọc lên từ gốc rồi vươn lên, dài 4-50 cm. Có 2-7 lá, hình trứng, không rụng lá, lá dài 5-8 cm, rộng 1-1,5 cm. Có 1 hoặc nhiều hơn 1 vòi hoa, dài 20 cm, phát xuất từ đỉnh của thân, có 15 hoa, hoa to 2,5 cm, màu hồng nhạt hoặc hồng đậm, hoa tàn sau 2 tuần lễ.
Thường là thạch lan, dưới ánh sáng trực tiếp của mặt trời, trên độ cao 0-1.200 m, ở Australia (New South Wales) đến miền đông nam Queensland.
Dendrobium lawesii 
Giả hành buông rủ trong sự lộn xộn, mỗi giả hành dài tới 60 cm. Lá mọc thành 2 hàng, có màu xanh đậm thường thì pha màu đỏ tía, lá hình mũi mác, dài 5-6 cm, rộng 1-2 cm, lá rụng theo mùa. Vòi hoa phát xuất ở những thân không có lá, có 1-8 hoa (thường là 4), hoa giống như sáp và có hình cái chuông. Hoa to 2,5 cm, màu hồng, đỏ tía, cam hoặc vàng, đôi khi có hai màu, hoa lâu tàn.
Lan biểu sinh, trong các khu rừng nhiều mưa, chúng mọc trên các cành cây đóng rêu và trong các bụi cây, trên độ cao 500-1.500 m, Irian Jaya, Papua New Guinea, quần đảo Solomon.
Dendrobium lindleyi
Cùng loài: Dendrobium aggregatum Roxburgh
Giả hành ngắn, mọc thành cụm, nằm sát xuống nền đất hoặc đứng thẳng, có nhiều lông cứng, thân dài 4-10 cm. Lá đơn, dai, hình đai (strap), dài 10 cm, rộng 3 cm. Vòi hoa phát xuất gần ngọn của thân, đứng thẳng hoặc nằm ngang, có tới 15 hoa trên một cái cuống hoa khá nhỏ. Hoa có màu vàng hoặc màu cam sáng, to 4 cm. Môi hoa có màu đậm hơn ở họng.
Lan biểu sinh, ở những nới có khí hậu gió mùa, trong các khu rừng rụng lá, mùa đông cần có ánh sáng mạnh, trên độ cao 500-2.000 m, ở Ấn độ, Myanmar, Thái-lan, Lào, Việt Nam, Hải nam và Vân Nam Trung quốc.
Loài tương tự: Dendrobium jenkinsii Wallich ex Lindley, giả hành nhỏ hơn và hai bên bóp lại, trên mỗi vòi hoa chỉ có 1-3 hoa, nhưng hoa lớn hơn.
Dendrobium linguiforme 
Thân rễ, giả hành bò lan và khó thấy. Lá đơn, mọc lần lượt dọc theo thân, lá hình thuôn hoặc hình trứng ngược, dài 4,5 cm, rộng 1,5 cm, lá dày, màu xanh đậm, có nếp nhăn trên mặt lá.
Vòi hoa hướng lên trên, dài 15 cm, mang 6-20 hoa, hoa có màu trắng hoặc kem, hoa to 2 cm.
Là thạch lan hoặc lan biểu sinh, hình thành từng đám giống như tấm thảm, trên độ cao 0-1.000 m, ở Australia.
Loài tương tự: Dendrobium nugentii (Bailey)
M. A. Clements & D. L. Jones, khác nhau ở chỗ lá nhăn nheo, vòi hoa có nhiều hoa hơn, hoa nhỏ hơn, với những đường vân màu tím đỏ trên các thùy bên của môi.
Nguồn tài liệu : SÁCH HOA LAN ( của Bác Phạm Tiến Khoa )
