Lan Eria

Tông: Podochileae

Tông phụ: Eriinae

Phân bố: Khoảng 330 loài ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới châu Á và các hòn đảo ở Thái bình dương.

Lan biểu sinh hoặc thạch lan, hiếm khi thấy là địa lan, với thân rễ bò lan. Giả hành hình trụ hoặc hình trứng, có 2-4 lá trên đỉnh giả hành. 

Gốc của giả hành được bao bọc bởi lớp vỏ lụa cúa lá đã rụng. Vòi hoa mọc từ đỉnh hoặc hoặc từ nách lá, vòi hoa đứng thẳng hoặc uốn cong. 

Hoa thường khi nở thì mở rộng, màu kem hoặc vàng, thỉnh thoảng có những đốm màu đỏ tía, phía ngoài của lá đài có lông. Các lá đài và cánh hoa tương tự nhau. Hai lá đài bên cùng với chân trụ hoa tạo thành cái cằm. Môi liền hoặc chia làm ba thùy, thường có mô sần và cái chụp. 

Khối phấn 8, chia 2 nhóm, mỗi nhóm 4. 

Có nhiều chi trong giống Eria, thí dụ chi Bryobium, vừa qua được nâng lên thành giống riêng biệt.

CÁCH TRỒNG

Hầu hết các loài thuộc giống này đều dễ trồng, với điều kiện nhiệt độ trung bình, bóng râm nhẹ và có độ ẩm cao. Cây hình thành từng cụm, thí dụ loài Eria coronaria, có thể được trồng trong chậu với chất trồng chủ yếu là mảnh gỗ nhỏ. Song nó là loài bò lan nên cách tốt nhất là trồng bằng cách ghép. Vào mùa đông nên giữ cho cây được khô, song lưu ý đừng để các giả hành bị thui chột 

Lan Eria coronaria

Giả hành hình trụ, mọc thành cụm, cao 5-18 cm, ban đầu giả hành có màu xanh, một thời gian sau chuyển sang màu xám, cuối cùng chuyển thành đen. Có 2 lá, lá dài 18 cm, rộng 5 cm, hình mũi mác rộng. Vòi hoa phát xuất từ đỉnh của giả hành mới, có 4-7 hoa, hoa to 25 mm, giống sáp, màu trắng. Môi có ba thùy, có những đốm màu đỏ tía, thùy giữa màu vàng và có 5 đỉnh. Loài này ưa mát hơn.

Lan biểu sinh trong các khu rừng ở sườn đồi hoặc thạch lan trên các nền đá, trên độ cao 300- 1.300 m, ở Hymalayas, Malaysia, Myanmar, Thái-lan.

Lan Eria floribunda

Giả hành mọc thành cụm trông giống thân của chúng, cao 35 cm, to 1 cm. Có 2-5 lá, lá dài 25 cm, rộng 2 cm. Không chỉ có 1 vòi hoa, phát xuất gần đỉnh của giả hành, uốn cong, dài 20 cm, có nhiều hoa, hoa to 6 mm, màu trắng, thường pha hồng. Nắp bao phấn màu hạt dẻ.

Lan biểu sinh, trong rừng cây ở vùng thấp và rừng trên núi, trên độ cao 200-1.400 m, ở Borneo, Malaysia, Philippines, Sumatra.

Lan Eria javanica 

Giả hành cao 7 cm, to 2 cm, hình trứng hẹp, mọc cách đều trên thân rễ. Có 2-5 lá, lá dài 30 cm, rộng 8 cm, hình mũi mác. Vòi hoa dài 20-35 cm, có nhiều hoa mọc sít nhau, hoa to 3-4cm, trông như các ngôi sao, có hương thơm, màu trắng hoặc màu kem, đôi khi có những đốm màu hạt dẻ. Môi có ba thùy, thùy giữa có 3-5 đỉnh, đỉnh giữa màu vàng. Với thân rễ dài, loài này được trồng bằng cách ghép.

Lan biểu sinh, trong các khu rừng ẩm ướt và rừng cận sơn, thỉnh thoảng thấy chúng là địa lan trong những vùng đất ẩm và trên vùng đất có nhiều hòn đá vôi nhỏ, trên độ cao 0-2.400 m, ở đông bắc Ấn độ qua châu Á tới các hòn đảo ở Thái bình dương.

Lan Eria ornata

Giả hành cao 11 cm, to 5 cm, gần như dẹt vậy, giả hành mọc cách xa nhau trên thân rễ cứng cáp. Có 3-4 lá, lá dài 20 cm, rộng 3 cm.

Vòi hoa đứng thẳng hoặc cong, dài 40 cm, có nhiều hoa mọc sít nhau, cuống hoa đầy lông màu nâu, lá bắc của hoa màu cam. Hoa to 2-3 cm. Các lá đài và cánh hoa màu nâu ngả xanh. 

Môi trắng với những đốm đỏ hoặc đỏ tía. 

Lan biểu sinh, trong các khu rừng cận sơn hay trên đồi, trên độ cao 300-1.500 m, trải dài suốt Đông nam Á.

Lan Eria spicata

Cùng loài: Eria convallarioides Lindley 

Giả hành mọc thành cụm, dài 16 cm. Có 2-4 lá, lá dài 5-22 cm, rộng 1-4 cm, hình ê-lip hẹp, Vòi hoa dài 5-8 cm, hình trứng, nhiều hoa mọc ken dày, hoa nhỏ, màu trắng hoặc màu vàng dâu, với những đốm ở môi. Ra hoa vào mùa hè-thu.

Lan biểu sinh, trên những thân cây già trong rừng, trên độ cao 330-2.330 m, ở Trung quốc, Hymalayas, Myanmar, Thái-lan.

Nguồn tài liệu: SÁCH HOA LAN ( của Bác Phạm Tiến Khoa )