Lan Epipactis
Tông: Neottieae
Phân bố: Khoảng 25 loài ở những vùng có khí hậu ôn hòa thuộc châu Âu, châu Á và Bắc Mỹ. Ở vùng nhiệt đới châu Phi có 3 loài.
Là địa lan với thân rễ bò lan, rễ mập, cây đứng thẳng, có nhiều lá. Lá mọc thành hai hàng hoặc mọc thành hình xoáy ốc, thường là gấp nếp. Vòi hoa không phân nhánh, có vài đến nhiều hoa, lá bắc nổi rõ. Hoa thường có màu xanh, đỏ tía ngả xanh hoặc đỏ tía ngả đỏ. Các lá đài và cánh hoa không theo quy ước, tương tự như nhau, chúng có dạng phẳng và cong về phía trước. Môi không có cựa, nhưng tại phần gốc có dạng cái túi, phần giữa thắt lại, phần đầu phẳng và có cái chóp.
CÁCH TRỒNG
Là loài chịu được băng giá vì vậy có thể trồng trong vườn nơi có khí hậu ôn hòa để chúng có thể bò lan ra thành từng cụm. Những loài không chịu được băng giá thì có thể trồng trong chậu hoặc trong nhà kính, với chất trồng bình thường dành cho địa lan.
Lan Epipactis gigantea
LAN DÒNG SUỐI -STREAM ORCHID
Thân đứng thẳng, cao 30-100 cm (nếu trồng ở nhà ít khi đạt được chiều cao đó), có nhiều lá, lá dài 5-20 cm, rộng 2-7 cm, hình trứng hoặc hình mũi mác, gấp nếp. Vòi hoa có 2-30 hoa, hoa mọc không sít nhau, hoa to 3-5 cm. Lá đài và cánh hoa phẳng. Lá đài màu xanh, có những vân màu đỏ tía, cánh hoa màu hồng với những vân đỏ tía.
Phần chân môi màu đỏ tía, thùy giữa có màu vàng là chủ yếu. Ra hoa vào mùa hè.
Loài này có thể trồng một cách tự nhiên trong vườn nhà.
Sinh trưởng ở khu vực đầm lầy của miền tây Hoa kỳ.
Epipactis gigantea
Loài tương tự: Epipactis royleana Lindley, từ Afghanistan, Bhutan, Trung quốc, Ấn độ và Pakistan, có hoa nhỏ hơn, pha màu hồng nhiều hơn. Loài Epipactis veratrifolia Boissier & Hohenacker, ở miền đông nam châu Âu, Arabia, Ethiopia và châu Á, có hoa màu vàng xanh, pha với màu đỏ tía, đường kính hoa 1,5-3,5 cm.
Lan Epipactis helleborine
LAN HELLEBORINE LÁ LỚN
Thân thẳng đứng, cao 20-100 cm. Có 4-10 lá, xếp theo hình xoáy ốc, lá dài 15 cm, rộng 10 cm, hình trứng. Vòi hoa có nhiều hoa mọc sít nhau hoặc thưa, hoa quay về một hướng. Hoa khá nhỏ, màu xanh đến màu đỏ tía mờ. Ra hoa vào mùa hè.
Thường mọc ở rìa các vườn cây, đôi khi người ta thấy chúng xuất hiện trong các vườn trong thành phố. Mọc rộng rãi ở châu Âu, mọc tự nhiên ở một phần của Bắc Mỹ.
Lan Epipactis purpurata
LAN HELLEBORINE ĐẦM LẦY
Cây cao 15-60 cm. Có ít lá, lá sắp xếp theo hình xoáy ốc, dài 15 cm, rộng 4 cm, hình mũi mác. Vòi hoa có 4-20 hoa, mọc thưa, hoa mọc về một phía. Hoa to chừng 2 cm. Các lá đài màu nâu ngả đỏ tía, cánh hoa màu trắng, ánh lên màu hồng ở phần chân. Môi trắng, các thùy bên có những vân màu đỏ, thùy giữa có riềm xếp nếp, với một mô sần màu vàng ở chân.
Ra hoa vào mùa hè sang đầu màu thu.
Sinh trưởng ở các đồng cỏ và đầm lầy ở châu Âu, Trung Đông, trung Á và Nhật bản.
Lan Epipactis purpurata
LAN HELLEBORINE TÍM
Cây cao 20-90 cm. Có 4-10 lá, sắp xếp theo hình xoắn ốc lên đến tận ngọn của thân, lá dài 10 cm, rộng 3 cm, hình trứng, màu xanh xám, pha màu đỏ tía. Vòi hoa có nhiều hoa mọc sít nhau, về một phía và có lông tơ. Các lá đài và cánh hoa màu xanh, thường pha màu tím. Môi màu trắng hoặc màu hồng xỉn. Ra hoa vào cuối mùa hè đến đầu mùa thu.
Sinh trưởng trong các rừng cây rụng lá ở vùng đất thấp, ở đông bắc và trung Âu, sang đến tận vùng viễn đông Siberia.
Nguồn tài liệu từ: Sách hoa lan ( của Bác Phạm Tiến Khoa )
