Acanthephippium

Tông: Collabieae

Phân bố: Bao gồm khoảng 12 loài từ châu Á nhiệt đới đến vùng viễn đông Fiji. Là giống địa lan đa thân, rất gần với giống Calanthe và Phaius, với giả hành lớn hình trứng là những cái rễ mập mạp. Lá nhọn, thường có 3 lá lớn, có cuống và quăn mép. Vòi hoa mọc thành chùm, ngắn hơn lá của nó và cũng không có nhiều hoa. Hoa có hình chiếc ly (cốc), trên mặt cánh hoa như có lớp sáp, thông thường hoa chỉ hai màu là vàng hoặc hồng, có hương thơm. Các lá đài liền với nhau, bọc lấy cánh hoa và môi, môi có ba thùy. Trụ hoa ngắn và chúc xuống và liên kết với hai lá đài dưới tạo nên như cái cằm. Lan có 8 khối phấn.

CÁCH TRỒNG
Loài lan này nên được trồng ở vùng có nhiệt độ trung bình ở những khu lòng chảo, các chất trồng cần được thoát nước tốt và nên để chúng ở nơi râm mát. Trong thời kỳ phát triển thì không hạn chế tưới nước và bón phân. Nhưng khi lan đi vào thời kỳ nghỉ thì ngưng tưới và để chúng ở chỗ mát. Loài lan này không ưa ‘bị quấy rầy’, tức là chỉ nên thay chậu khi thấy thật cần thiết.

Acanthephippium javanicum
Cây lan có thân hình trụ, lớn, cao khoảng 25 cm, mỗi thân có từ 2-4 lá. Lá hình ê-lip hoặc hình thuôn. Mỗi vòi hoa có 3-6 hoa, hoa dài 5 cm nhưng chỉ to 3,5 cm, với màu vàng lợt hoặc màu hồng với những sọc màu đỏ ở phía trong. Môi màu vàng, có cục chai ở phần gốc.                                                                 

Nơi sinh trưởng của chúng là trong rừng rậm, nhiều bóng râm, trên độ cao 400-1.100 m, ở Borneo, Java và Malaysia, Sumatra.  Có một loài tương tự là Acanthephippium splendidum ở New Guinea. 

Acanthephippium mantinianum 
Là loài lan có thân lớn, thân hình côn cao chừng 15 cm, đường kính 5 cm. Lá dài tới 60 cm, bản rộng 15 cm mỏng và mềm. Vòi hoa hướng lên trên dài 15 cm, có 6 hoa, hoa to 2,5 cm, có hương thơm. Màu vàng của hoa lại thêm những sọc đỏ, cái môi màu vàng kim trông rực rỡ. Nơi sinh trưởng là ở vùng núi có độ cao 500- 1.500 m, ở Philippines.
Acanthephippium striatum
Thân có hình búp măng, cao 20 cm. Trên mỗi giả hành có 2-3 lá, hình ê-lip, dài 26 cm, bản rộng 10 cm. Vòi hoa chỉ cao 3-4 cm nhưng cũng mang 2-5 hoa. Cánh hoa khá mỏng, có màu trắng hoặc màu hồng lợt, với những sọc đỏ hoặc tím. Môi có chai ở phần chân. Môi trường ưa thích của chúng là trong rừng rậm, ít ánh nắng trên cao độ 650-1.650 m, ở các nước như Borneo, Bhutan, Ấn độ, Malaysia và Việt Nam. Loài tương tự: Acanthephippium sylhetense  xuất hiện từ Ấn độ tới Nhật bản, nhưng hoa to hơn màu vàng có chấm đỏ, hương thơm. 

Nguồn tài liệu từ: Sách hoa lan ( của Bác Phạm tiến Khoa )