DÂN CHƠI LAN

- Trang Web chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc hoa lan và giới thiệu chế phẩm đặc biệt: HÙNG NGUYỄN - ĐÀ LẠT

Bulbophyllum

Bulbophyllum

Tông: Dendrobieae
Tông phụ: Bulbophyllinae

Phân bố: Hơn 1.000 loài ở châu Á, Australia, châu Phi và vùng nhiệt đới châu Mỹ. 

Lan biểu sinh có loài thật nhỏ nhưng cũng có loài thật lớn, với giả hành có những hình dáng khác nhau, mỗi giả hành có 1-2 lá trên đỉnh, các giả hành mọc sát nhau hoặc tách rời nhau trên thân rễ dài hay ngắn. Lá mỏng, dai hoặc cũng có khi nhiều thịt. Vòi hoa xuất phát từ gốc của giả hành, không phân nhánh, có khi chỉ có 1 hoa, nhưng cũng có trường hợp nhiều hoa.

Trục hoa đôi khi không nhìn thấy hoặc bị bẹt. Lá đài sau không theo quy ước, lá đài hai bên thường rộng bản hơn, gắn với chân trụ hoa tạo thành cái cằm, đôi khi chúng lại liên kết với nhau. Cánh hoa cũng không theo quy ước, nhưng nhỏ hơn nhiều so với lá đài. Môi hoa liền hoặc có ba thùy, dày và thường thì có tua ở riềm hoặc lông tơ và xoay quanh chân trụ hoa. 

Đây là một trong những giống lớn nhất trong các giống lan.

Một vài loài có hương thơm, nhưng các loài khác lại có mùi hôi. Một số tác giả, ví dụ như Garay, Hamer và Siegerist vào năm 1994, và cũng Siegerist vào năm 2001 lại chia Bulbophyllum ra thành những loài riêng biệt, nhưng ở đây giống này được nhìn nhận theo chiều rộng. Các loài đã được biết đến như Cirrhopetalum có hoa trong một cụm.

Loài lan thuộc giống Bulbophyllum không được sử dụng rộng rãi để lai tạo. Có một loài lan lai thuộc giống này được nhiều người nuôi trồng, đó là Bulbophyllum Elizabeth Ann (lai giữa Bulbophyllum longissimum với Bulbophyllum rothschildianum)

CÁCH TRỒNG
Hầu hết các loài thuộc giống này là dễ trồng, và sẽ thành công ở nơi có nhiệt độ trung bình, mặc dù chúng sinh trưởng ở những vùng vĩ tuyến thấp, song lại phát triển tốt hơn ở nơi có khí hậu ấm áp. Những loài có giả hành tạo thành từng cụm thì nên trồng trong những chậu nông lòng, với các chất trồng mịn hơn, song đối với những loài thân rễ thì nên trồng bằng cách ghép chúng vào các tấm dớn hoặc các mảnh gỗ ghép.
Tất cả các loài thuộc giống này ưa râm nhẹ và khi chúng đang phát triển thì cần tưới nhiều nước, song cần phải cẩn thận để tránh cho các chồi mới mọc bị ngấm nhiều nước, chúng sẽ rất dễ bị thối rữa. Vào mùa nghỉ thì cần ngưng tưới nước, nhưng thỉnh thoảng phun sương cho chúng để các giả hành khỏi bị khô héo. Bulbophyllum đang trở nên phổ biến và các nhà trồng lan cũng đang quan tâm nhiều hơn đến chúng.

Bulbophyllum ambrosia
Bulbophyllum ambrosiaGiả hành dài 4 cm, hình trứng, có 1 lá, và các giả hành mọc tách nhau trên thân rễ. Lá dài 12 cm. Vòi hoa chỉ có 1 hoa. 

Hoa có hương thơm, to 20-30 mm, màu trắng với những giải đỏ trên các lá đài.

Đây là một loài lan khỏe, tốt nhất là trồng trong giỏ. 

Lan biểu sinh, sống trên các thân cây trong rừng, đôi khi là thạch lan. Trên độ cao 300- 1.300 m ở Nepal cho đến Trung quốc và Việt Nam.

Bulbophyllum barbigerum
Bulbophillum barbigerumCác giả hành gần như hình cầu dẹt, to 2-3 cm, có 1 lá dài khoảng 10 cm. Vòi hoa dài 20 cm, cong hoặc hướng lên trên, có một số không nhiều hoa, hoa màu đỏ đậm, các lá đài pha màu xanh, môi hoa dài 10 mm, viền môi có lông mịn, ở gần đỉnh có lớp râu màu nâu đỏ. 

Lan biểu sinh, sống trên các thân cây hoặc cành cây ở trong rừng, trên độ cao 900 m ở Tây và Trung Phi.

Bulbophyllum biflorum

Cùng loài: Cirrhopetalum bifl orum (Teijsmann & Binnendijk) J.J. Smith.

Giả hành cao chừng 4 cm, mọc sát nhau, có 1 lá,dài 13 cm, rộng 3 cm. Vòi hoa dài 9-10 cm, có 2 hoa, hoa dài 8-10 cm, màu vàng pha xanh, có những đốm màu đỏ đậm. Hai lá đài bên dài 7-8 cm, thẳng, gập lại và dính liền với nhau ở gần phần đỉnh. 

Lan biểu sinh, ở trong rừng cây, nơi có nhiều ánh sáng, trên độ cao 700-1.100 m, trải dài suốt vùng đông nam Á.

Bulbophyllum careyanum
Giả hành thuôn, dài 5 cm, rộng 2,5 cm, các giả hành mọc tách biệt trên thân rễ cứng cáp. Lá dài 25 cm, rộng 5 cm. Vòi hoa cao 20-25 cm, có nhiều hoa mọc sít nhau tạo nên một hình trụ. Hoa nhỏ, màu từ vàng cam đến xanh lục, có những đốm nâu đỏ hoặc đỏ tía. Lan biểu sinh, trong rừng rậm hoặc rừng rụng lá, trên độ cao 200-1.500 m, ở Himalayas, Myanmar, Thái-lan và Việt Nam. 

Bulbophyllum cocoinum

Loài tương tự: Bulbophyllum schimperianum Kraenzlin (cùng loài Bulbophyllum acutisepalum De Wildeman), cùng đều ở Tây và Trung Phi, song cây và hoa đều nhỏ hơn, các giả hành mọc sít nhau.

Giả hành hình trứng, cao 5 cm, to 3 cm, chỉ có 1 lá. Giả hành mọc cách nhau từ 3-6 cm trên thân rễ. Vòi hoa dài 40 cm, hướng lên trên hoặc rủ xuống, có nhiều hoa mọc sít nhau. Hoa màu trắng, đôi khi pha hồng, khi hoa nở không mở rộng. Các lá đài dài 12 mm. 

Lan biểu sinh, mọc ở những vùng đất thấp và những khu rừng dưới chân núi, trên độ cao 2.000 m, ở Tây và Trung Phi. 

Loài tương tự: Bulbophyllum schimperianum Kraenzlin (cùng loài Bulbophyllum acutisepalum De Wildeman), cùng đều ở Tây và Trung Phi, song cây và hoa đều nhỏ hơn, các giả hành mọc sít nhau.

Bulbophyllum dearei

Bulbophyllum deareiGiả hành hình côn, dài 3 cm.

Có 1 lá, lá thuôn dài 17 cm, rộng 5 cm. Vòi hoa dài 8-14 cm, có 1 hoa to 8 cm, màu rực rỡ, đôi khi có hương thơm, màu vàng với những gân màu cam và đỏ tía. Lá đài sau hướng lên trên, sau đó uốn cong về phía trước. Lá đài hai bên có mặt phẳng và đầu cong xuống. 

Lan biểu sinh ở trong rừng, đôi khi là thạch lan, trên độ cao 700-1.200 m, ở Borneo, Malaysia và Philippines.

Bulbophyllum echinolabium
Bulbophyllum echinolabium

Giả hành hình trái lê, dài 6-8 cm. Có 1 lá, dài 35 cm, rộng 10 cm.

Vòi hoa dài đến 70 cm, khi hoa nở mở rộng hết cỡ. Hoa có màu vàng với với những sọc màu đỏ suốt dọc chiều dài của lá đài và cánh hoa, hoa dài tới 40 cm, đây là loài có hoa lớn nhất trong giống lan này. Môi hoa ngắn, ở gốc môi lại có một cái kim nhọn, hoa có mùi thối rữa nên rất hấp dẫn lũ ruồi nhặng.

Lan biểu sinh trong các khu rừng dưới chân núi ở Sulawesi.

Bulbophyllum falcatum

Bulbophyllum falcatumGiả hành dài 7 cm, to 2 cm, các giả hành mọc lên từ thân rễ, cách nhau chừng 5 cm. Có 2 lá, lá thuôn, dài chừng 16 cm. Vòi hoa dài 3-40 cm, có nhiều hoa, cuống hoa bị che khuất đi hoặc dẹt, đôi khi thấy đôi khi không. Hoa xếp thành hai dãy, màu xanh điểm màu nâu, đỏ tía, vàng hoặc chỉ có đỏ tía và vàng. Lá đài sau dài chừng 9 mm. 

Loài Var. bufo (Lindley) J.J. Vermeulen (cùng loài Bulbophyllum bufo Lindley), có cuống hoa dài 30 cm hoặc hơn, với hoa màu nâu pha lục, hoa nở trong một thời kỳ dài. 

Lan biểu sinh, trong rừng cây vùng đất thấp và rừng ở chân núi, trên độ cao 1.800 m ở Tây và Trung Phi.

Bulbophyllum graveolens
Cùng loài: Cirrhoppetalum robustum Rolfe 

Giả hành cao 10 cm, các giả hành mọc trên thân rễ, cách nhau chừng 4 cm. Có 1 lá, dài 60 cm, rộng 10 cm. Vòi hoa cao 20 cm, hình tán, có nhiều hoa, hoa dài 5 cm, màu vàng, ở tâm màu đỏ, trông thì ấn tượng nhưng có mùi khó ngửi. Trong nuôi trồng thì chúng thích nghi với khí hậu ấm áp, bóng râm nhẹ và độ ẩm cao.

Lan biểu sinh, ở các khu rừng nhiều mưa, trên độ cao 100-600 m ở Papua New Guinea.

Bulbophyllum lasiochilum
Cùng loài: Cirrhopetalum breviscapum Rolfe 

Giả hành dài 2-3 cm, hình trứng, các giả hành mọc cách nhau chừng 3 cm trên thân rễ bò lan. Có 1 lá dài 6 cm. Vòi hoa chỉ có 1 hoa. Lá đài sau và các cánh hoa có màu đỏ tía, hai lá đài bên cuốn lại, màu kem, điểm thêm những chấm nâu đỏ, dài 2-3 cm. Môi màu đỏ tía, chung quanh có lông.

Lan biểu sinh, sống trong rừng trên độ cao tới 1.500 m, ở Malaysia và Thái-lan. 

Bulbophyllum lobbii

Giả hành màu vàng nhạt, dài 3-4 cm, hình trứng, các giả hành mọc trên thân rễ bò lan, cách nhau chừng 4 cm. Có 1 lá, dài 25 cm. Vòi hoa dài 10-15 cm, chỉ có 1 hoa, lớn, to 10 cm, với mùi hương cay nồng.Bulbophyllum lobbii

Màu sắc của hoa cũng khác nhau, nhưng thường thì màu vàng với những đốm và đường kẻ màu nâu đỏ. Lá đài sau dựng đứng, lá đài hai bên cong xuống phía dưới. Môi hoa cong nhiều. 

Lan biểu sinh, ở những vùng đất thấp và rừng dưới chân núi, trải dài suốt châu Á, từ đông bắc Ấn độ đến Philippines.

Bulbophyllum logiflorum
Cùng loài: Cirrhopentalum umbellatum (Foster f.) Hooker f. & Arnold

Bulbophyllum longifl orumGiả hành dài 4 cm, mọc cách nhau chừng 3-6 cm trên thân rễ bò lan. Có 1 lá. Vòi hoa dài 20 cm, hình tán, có nhiều hoa, hoa dài 4-5 cm, có nhiều màu khác nhau như vàng nhạt, đỏ tía sáng, với những chấm đỏ đậm hoặc chấm màu đồng.

Lan biểu sinh ở rừng dưới chân núi hoặc gần chân núi, trên độ cao 500-1.700 m. Hầu hết các loài thuộc giống này được trải dài trong vùng nhiệt đới châu Phi, Madagascar, châu Á và Australia.

Bulbophyllum longissimum
Cùng loài: Cirrhopetalum longissimum Ridley

Giả hành dài 4 cm, trên thân rễ, thân nọ cách thân kia 5-6 cm. Có 1 lá. Vòi hoa con hoặc rủ, dài 20 cm, hình tán, có 4-7 hoa, hoa dài 20-30 cm, màu trắng pha hồng, các lá đài bên gấp lại tạo thành những sợi chỉ.
Lan biểu sinh, trong các khu rừng vùng đất thấp ở Thái-lan.

Bulbophyllum mastersianum
Cùng loài: Cirrhopetalum mastersianum Rolfe
Giả hành hình trứng, dài 3-4 cm. Có 1 lá, dài 13 cm, rộng 2,5 cm. Vòi hoa dài 15 cm, hình tán. Hoa dài chừng 5 cm, màu vàng pha nâu. 

Lan biểu sinh, mọc trên các thân cây trên rừng đồi, độ cao 500 mở Borneo, Malaysia và Việt Nam.

Bulbophyllum maximum
Cùng loài: Bulbophyllum oxypterum (Lindley)
Reichenbach f. và loài Bulbophyllum platyrrhachis (Rolfe) Schlechter.
Giả hành dài 15 cm, to 3 cm, màu vàng, hình trứng, có góc cạnh. Thân nọ mọc cách thân kia 2-10 cm trên thân rễ cứng cáp. Có 2 lá, dài 20 cm, rộng 6 cm, lá dầy và dai. Vòi hoa dài 80 cm, có nhiều hoa, cọng hoa bị che lấp, hoa màu vàng cam hoặc đỏ tía, hoa phẳng bẹt. Đối với loài có hoa phẳng, bẹt thì cọng hoa rất giống cái lá, và được biết đến với cái tên là

Bulbophyllum platyrrhachis.

Hoa của loài này nhỏ hơn, màu vàng hoặc lục với những đốm đỏ tía rất rõ, hoa nở mở rộng. 

Lan biểu sinh, trong những vùng rừng và rừng ở ven sông, thỉnh thoảng cũng thấy chúng ở dạng thạch lan, trên độ cao 1.500 m, trải dài ở vùng nhiệt đới châu Phi.
Loài tương tự: Bulbophyllum sandersonii (Hooker f.) Reichenbach f. (cùng loài Bulbophyllum tentaculigerum), cũng được phân bố rộng rãi ở vùng nhiệt đới châu Phi. Song cây nhỏ hơn, cọng hoa bị che khuất, đôi khi có màu đỏ đậm. Hoa có màu đỏ tía, với cánh hoa hẹp, ở đầu hình chiếc chày trông giống như những râu bướm.

Loài nữa là Bulbophyllum scaberulum (Rolfe) Bolus, có hoa màu nâu xanh, trên cọng hoa bị che khuất.

Bulbophyllum medusae
Bulbophyllum medusaeCùng loài: Cirrhopetalum medusae Lindley

Giả hành dài 4 cm, mọc cách nhau 5-6 cm trên thân rễ. Có 1 lá, dài 15 cm. Vòi hoa dài 20 cm, có nhiều hoa mọc ken dầy trong một cái tán. Hoa màu trắng hoặc kem.

Hai lá đài bên buông rủ, trở thành những sợi chỉ, dài chừng 15 cm.

Lan biểu sinh, sống trên thân cây hoặc các cành cây lớn ở những khu rừng đất thấp ở đông nam Á cho đến Borneo và Sumatra.

Bulbophyllum nymphopolitanum
Bulbophyllum nymphopolitanumGiả hành mọc thành cụm, hình trứng, cao chừng 3 cm, to 2 cm. Có 1 lá.

Vòi hoa dựng đứng, dài chừng 10 cm (ngắn hơn lá), có từ 2 đến 6 hoa, hoa mở rộng và to, chừng 8,5 cm chiều dài và chiều ngang 4 cm, màu đỏ đậm và bóng, môi màu đỏ pha đen.

Lan biểu sinh, đôi khi thấy chúng ở dạng thạch lan ở vùng rừng, trên độ cao 1.000 m ở Philippines.

Bulbophyllum patens
Giả hành cao 1-2 cm, mọc tách rời nhau khá rõ. Có 1 lá, dài 15 cm, rộng 5 cm. Vòi hoa dài 4 cm, có 1 hoa, khi nở thì gần như phẳng, hoa to 4,5 cm, màu trắng hoặc vàng với những đốm màu hạt dẻ. 
Lan biểu sinh, sống trên các thân cây ở vùng rừng, thường là những nơi đầm lầy, trên độ cao 0-100 m, ở đông nam Á đến Borneo và Sumatra.

Bulbophyllum plumatm
Cùng loài: Bulbophyllum jacobsinii J. J. Smith, và loài Rhytionanthos plumatum (Ames) Garay, Hamer & Siegerist
Giả hành cao 2 cm, to 1 cm, mọc cách nhau 2-3 cm. Có 1 lá, dài 7-10 cm. Vòi hoa hơi ngắn hơn, gân như cái tán. Có 4 hoa, hoa màu đỏ tía hoặc vàng. Lá đài hai bên dài 10 cm, rộng 7 mm, mép trong gắn liền với phần gốc, mép ngoài liên kết ở phần cao hơn.
Lan biểu sinh, trên độ cao chừng 1.000 m ở Malaysia, Philippines và Sumatra. 

Bulbophylum purpureorhachis
Giả hành dài 12 cm, to 2 cm, mọc cách nhau 4-8 cm. Có 2 lá, dài 15 cm, rộng 6 cm. Vòi hoa dài 90 cm, hướng lên trên, có nhiều hoa, cuống hoa màu nâu xanh với những chấm màu đỏ tía, cuống dẹt hoặc tạo thành hình xoáy ốc. Hoa nhỏ, màu đỏ, mọc trên hai phía của cuống hoa.
Lan biểu sinh, trong các khu rừng đất thấp ở Tây và Trung Phi.

Bulbophyllum putidum
Cùng loài: Cirrhopetalum fascinator Rolfe và loài Cirrhopetalum putidum Teijsmann & Binnendijk, và loài Mastigion putidum (Teijsmann & Binnendijk) Garay, Hamer & Siegerist. 

Giả hành cao 2 cm, hình trứng, màu xanh bóng. Có 1 lá, dài 5 cm, rộng 3 cm. Vòi hoa cao 10 cm, có 1 hoa, dài 20 cm, màu xanh vàng, đốm đỏ tía. Lá đài sau có những lông tơ màu đỏ tía. Lá đài hai bên dính liền với nhau gần hết chiều dài của chúng.

Lan biểu sinh, trong những khu rừng ẩm ướt gần chân núi hoặc dưới chân núi, trên độ cao 1.000-2.500 m, ở Ấn độ tới Borneo và Philippines.

Loài tương tự: Bulbophyllum ornatissimum (Reichenbach f.) J.J. Smith (cùng loài Mastigion ornatissimum (Reichenbach f.) Garay, Hamer & Siegerist) ở Ấn độ, có một tán, 3-4 hoa, vòi hoa và các lá đài bên dài hơn một chút.

Bulbophyllum rothschildianum
Cùng loài: Cirrhopetalum rothschildianum O’Brien
Giả hành hình trứng, dài 4 cm, mọc trên thân rễ, tách rời nhau. Có 1 lá, dài 15 cm, rộng 2,5 cm. Vòi hoa hình tán, có 5-6 hoa, hoa dài 9-15 cm, mùi hương khó chịu, màu đỏ hồng với những chấm vàng. Lá đài hai bên như sợi chỉ, lá đài sau và các cánh hoa với các vẩy nhỏ chạy quanh riềm.
Lan biểu sinh, trong rừng của Ấn độ 
Loài tương tự: Bulbophyllum wendlandianum (Kraenzlin) U. Dammer (cùng loài Cirrhopetalum colettii Hemsley, và loài Cirrhopetalum wendlandianum Kraenzlin) ở Myanmar và Thái-lan, có hoa nhỏ hơn và ít hoa hơn.

Bulbophyllum roxburghii
Cùng loài: Cirrhopetalum roxburghii Lindley. 

Giả hành gần như hình cầu, to chừng 1 cm, các giả hành mọc cách nhau 1-3 cm. Có 1 lá, lá dài 3-5 cm. Vòi hoa thì dài hơn lá một chút, hình tán, có 5-12 hoa, hoa dài 9-15 mm, màu vàng xanh, có những đốm nâu đỏ. Lan biểu sinh bò sát mặt đất ở vùng rừng nhiệt đới đông bắc Ấn độ, trên độ cao 330 m. 

Cập nhật: 15/04/2020 — 18:15

CƠ SỞ SẢN XUẤT THÁI SƠN | P.Trung Mỹ Tây, Q.12, Tp.Hồ Chí Minh

1) Nick facebook: Tô Quốc Cường (0977.781.549 | Dĩ An, Bình Dương | quoccuongbinhduong@gmail.com)

2) Nick facebook: Ben Nguyen (090.337.4405 | Quận 2, TP. Hồ Chí Minh | bennguyendalat@gmail.com)

0977.781.549
0903.374.405