DÙNG THUỐC CHO LAN – PHẦN 1

Mùa mưa và bão tới thường là lúc giàn lan của chúng ta được đặt trong tình trạng luẩn quẩn giữa việc:

LAN BỆNH – PHUN THUỐC – CÂY SUY VÀ CHƯA CHẮC ĐÃ KHỎI – LẠI PHUN THUỐC – LAN VẪN BỆNH VÀ PHÁT SINH THÊM BỆNH MỚI…

Dạo gần đây, tôi thực sự nhận được rất nhiều yêu cầu trợ giúp chia sẻ kinh nghiệm xử lý bệnh trên lan từ người mới chơi cũng như 1 số anh chị em nhà vườn.

Câu hỏi tôi thường thấy nhất chính là: Phun thuốc gì bây giờ anh ơi?

Tôi thấy, để xử lý bệnh cho lan, điều đầu tiên ta cần làm là tìm ra nguyên nhân gây bệnh và xác định xem lan bị “vấn đề” gì chứ không nên vội vã đi tìm thuốc.

Hai từ “vấn đề” tôi cho vào ngoặc kép có nghĩa là có nhiều trường hợp lan không bị bệnh gì cả, chỉ là thiếu chất hoặc dư chất hoặc thiếu nước, thừa phân, sốc thuốc, sốc nhiệt, bỏng nóng hoặc lạnh, sốc khí hậu do chuyển vùng, cũng có thể do thiếu nắng hoặc dư nắng… Các vấn đề này nhìn thì có vẻ giống như lan bị bệnh, nhưng nếu không bắt chính xác mà phun thuốc lung tung thì chữa lợn lành thành lợn què là cái chắc.

Tôi đã gặp rất rất nhiều trường hợp phun phân NPK quá sức chịu đựng của cây hoặc không đúng thời điểm gây bỏng và hoại tử tế bào, làm nhũn tế bào, vàng lá và đốm nâu khắp lá, gục ngọn… sau đó chủ cây TƯỞNG LÀ lan bị nấm và vi khuẩn, ngay lập tức pha Physan 20 + Ridomil gold phun cho cây, kết hợp ngưng tưới mấy ngày. Rồi sau đó, cây lan chết hẳn luôn.

Thực tế, có rất nhiều vấn đề không ổn (trong đó có bệnh) trên lan, chúng ta không cần dùng thuốc và cũng không nên dùng thuốc.

Tôi có 1 ví dụ nhỏ như này:

– Một giàn lan 50 chậu các loại lan từ Kiều cho tới Giả Hạc, Đai Châu cho đến Sóc Lào, Kiếm cho tới Cattlaya…, đột nhiên mưa dầm 2 hôm, có 3 chậu bị thối nhũn, trong đó chỉ có 6 cái lá bị nhũn và 7 cái lá bị quầng bọng nước thối. Bạn ngay lập tức pha 8 lít Poner+Starner phun đẫm cả giàn, làm liên tục 3 lần, 5 ngày 1 lần. Khỏi bệnh hay không thì không biết, dĩ nhiên là thối nhũn do vi khuẩn thì phun thuốc vậy là đúng rồi, tốn kém cũng không nhiều, chỉ khoảng 60 ngàn đồng.

– Nhưng:

+ 47 chậu không bệnh cũng phải hứng chịu 3 lần thuốc đổ vào, cây chắc chắn sẽ suy, chột, mất diệp lục, bộ rễ yếu kém đi… chẳng khác gì trong lớp học của bạn có 50 học sinh, có 3 em bị đau đầu do cảm lạnh, nhưng cô giáo bắt cả lớp phải uống kháng sinh, giảm đau vì 3 bạn kia bị cảm lạnh, để phòng cả lớp bị cảm lạnh. Như vậy là phản khoa học, tự hủy hoại bản thân mình, lãng phí.

+ Thay vì bỏ 3 chậu xuống, che mưa, lấy dao lam cắt bỏ 13 chỗ thối, xịt cồn vào cả cây và vết cắt, nếu cẩn thận hơn thì bẻ 1/10 viên poner + 1/10 gói Starner + 1 lít nước. Phun 1 lần rồi chờ kết quả. Rất an toàn lại tiết kiệm.

Chốt lại: Không phải lan cứ bệnh hoặc gặp vấn đề là phải dùng thuốc.

Nửa năm nay, tôi rất ít khi dùng thuốc chữa bệnh cho lan, chỉ thỉnh thoảng phòng bệnh. Lan bệnh chỗ nào thì cắt vứt chỗ đó chứ không phun thuốc chữa.

Có bạn sau khi nghe câu trả lời của tôi, nói với tôi: nhưng em trồng số lượng lớn, cả ngàn giò lận, sao mà thủ công vậy được?
Tôi trả lời: Giàn nhà tớ khoảng 1 vạn chậu tớ cũng chỉ mất có 3 ngày trên 1 tháng để đi cắt tỉa vết bệnh thôi. Rất nhanh chứ không phức tạp và mất nhiều thời gian như bạn nghĩ.

Chốt lại, khi lan gặp VẤN ĐỀ, chúng ta cần làm mấy việc sau:

– Cách ly cây gặp vấn đề ra khỏi giàn.

– Xác định xem lan bị gì, vấn đề này phải chuẩn thì sau này mới giải quyết được.

– Rà soát lại chế độ bón phân, phun thuốc phòng côn trùng, chế độ tưới, thời tiết, giá thể, ánh nắng… trong giàn để điều chỉnh lại một cách đồng bộ.

– Nếu tự mình không biết lan bị gì, giàn chuẩn chưa… thì nên đi tìm chuyên gia để tham khảo ý kiến, vì vấn đề không đơn giản như bạn tưởng.

Tôi sẽ chia sẻ lý do trong 3 phần tại 3 bài trong 3 kỳ báo tiếp theo.

Kính chúc quý vị có những giò lan khỏe, chơi lan hạnh phúc!

Bài viết được đăng trên báo VIỆT NAM HƯƠNG SẮC, số tháng 09/2020