DÂN CHƠI LAN

- Trang Web chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc hoa lan và giới thiệu chế phẩm đặc biệt: HÙNG NGUYỄN - ĐÀ LẠT

Phương pháp trồng lan từ hạt và cấy mô phần 2

Phương pháp trồng lan từ hạt và cấy mô (phần 2)

Tài liệu :  kenhantan.com ( của Bác Phạm Tiến Khoa )

Phương pháp trồng lan từ hạt và cấy mô
[Bài này tôi dịch từ cuốn “Trồng lan vùng nhiệt đới” (Orchid Growing in the Tropics) của Hội Hoa lan Đông Nam Á – các hình cũng từ cuốn sách nói trên]Hôm nay tạm nghỉ mục MÔ TẢ VÀ CÁCH TRỒNG CÁC LOẠI LAN như thường lệ, tôi xin chuyển sang phần trồng lan nhỏ từ cấy mô và gieo hạt. Tất cả các giống lan lai tạo thường bắt đầu từ hạt. Hạt của lan rất nhỏ do vậy chúng không có dự trữ thức ăn như những hạt của các cây khác, và trong tự nhiên chúng tồn tại và nảy mầm chỉ xảy ra một khi chúng được lây nhiễm với một loại nấm nào đó. Loài nấm này sẽ cung cấp đường giúp cho hạt tồn tại và nảy mầm. Cuối cùng hạt mọc thành cây hình thành chất lục diệp và trở thành một cây rất nhỏ.Trải qua nhiều năm, cách duy nhất để thu lượm các cây lan con là rắc chúng trên những luống trồng thích hợp, trên đó có rêu hoặc vỏ cây, làm cơ sở cho nấm duy trì. Hơn nữa, thành phần chính mà loài nấm cung cấp là đường. Người tìm ra điều này là tiến sĩ Lewis Knudson vào năm 1922, ông đã gieo hạt lên trên một loại thạch trong có chứa đường và muối khoáng, sau đó đã thấy hạt nảy mầm và phát triển.Để ngăn chặn các loại mốc và vi khuẩn phát triển trên thạch, các hạt được gieo trong những chai lọ vô trùng và cách ly chúng khỏi môi trường bên ngoài bằng cách dùng nút bằng bông để có thể trao đổi với không khí bên trong với bên ngoài. Sau đó chúng được chuyển qua một cái chai khác khi cây đã vào cỡ trung bình hoặc chúng đã mọc dầy đặc, hoặc đưa ra ngoài để trồng theo cách thong thường.Phương pháp này đã được áp dụng rộng rãi, và có khả năng cung cấp một số lượng lớn cây con từ gieo hạt. Nhiều người đi tiên phong trong lĩnh vực này đã không có đủ điều kiện để thực hiện việc vô trùng, vì vậy họ đã mua những cây con được gieo hạt sẵn trong các chai lọ rồi thực hiện các bước kế tiếp sau khi đã lấy chúng ra khỏi chai lọ. Có thể sẽ phải mua một số lượng khá nhiều để đề phòng trường hợp bị hư hỏng một phần, những cây còn lại sẽ tốt. Các cây lan con khi đã đưa ra bên ngoài, thì điều cần trước hết là sự kiên nhẫn, bởi vì từ lúc ta lấy cây con ra khỏi chai đến khi cây đủ lớn để cho ra hoa cũng phải mất vài năm. Nhưng những người nuôi trồng lan sẽ thích thú và được hứa hẹn một kết quả mà những cây lan con sẽ mang lại. Ngày nay có nhiều nhà trồng lan đã thực hiện việc trồng từ những cây con, họ mua những chai có chứa cây hoặc mua cây nhỏ từ những nhà nuôi trồng.
CÁCH TRỒNG CÁC CÂY LAN TỪ GIEO HẠT

Trồng lan con không khó, nhưng chúng rất dễ bị tổn thương so với các cây lớn. Giai đoạn cần chú ý nhất là từ khi các cây con được lấy ra khỏi chai và đưa chúng ra không khí bên ngoài. Đây là thời kỳ cần chú ý nhiều nhất. Tuy nhiên cũng không phải có những điều kiện tiên quyết gì.

Đôi khi người ta mua một chai chỉ chứa một vài cây, song phần lớn số lượng cây trong một chai rất nhiều. Trong trường hợp một chai có quá nhiều cây mà các cây đều còn nhỏ thì ta có thể chuyển chúng sang một chai khác với một hỗn hợp thạch mới. Việc này không k hó đối với những nhà trồng lan chuyên nghiệp. Nhưng nếu khi ta thấy lá của các cây lan con này đã dài quá 3 cm tức là chúng có thể được lấy ra khỏi chai. Chúng tôi khuyến cao, trước khi lấy chúng ra khỏi chai hãy thay phiên nhau đưa chúng ra có nơi có nhiều ánh sáng hơn trong thời gian từ hai đến bốn tuần lễ. Nhưng cần bảo đảm rằng các cây đó không bị ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp lên nó, ngay cả ánh sáng vào buổi sáng cũng không được chiếu trực tiếp lên cái chai, vì như vậy chúng sẽ biến cái chai thành một nhà kính nhỏ và dẫn đến việc lá lan bị cháy.

Hầu hết các cây con trong các chai có cổ hẹp, các chai miệng rộng hoặc vỏ chai rượu whisky. Những vỏ chai này có thể được dùng lại, vì thế người ta không đập bỏ chúng. Hãy dùng các móc bằng dây kẽm hoặc nhíp mà kéo chúng ra một cách cẩn thận, sau đó phải hết sức cẩn thận để tách chúng ra, không làm hư hại rễ và lá của chúng. Việc lấy cây ra không khó khăn lắm nếu ta đổ vào bên trong một ít nước và súc nhẹ xong lại đổ nước ra, làm vài lần như thế thì việc lấy cây ra sẽ rất dễ. Còn nếu ở những chai rộng miệng thì lấy cây ra trước rồi xối nhẹ nước cho lớp thạch rã ra, còn nếu các bạn có ý định đập vở cái chai thì chuẩn bị một tờ báo cũ mà bọc nơi định đập vỡ bằng cái búa, gõ nhẹ cho cái chai bể ra nhẹ nhàng không ảnh hưởng đến cây. Khi lấy cây ra cần cẩn thận kẻo đứt tay.

Trồng lan con từ gieo hạt và cấy mô
Hình trên: Lấy lan con ra khỏi chai bằng kẹp sau khi đã súc nước cho rã phần thạch trong chai. Tiến hành xối nhẹ nước vào cây lan sau khi lấy ra

RỬA CÁC CÂY LAN CON

Đặt cái rổ đựng những cây lan con vào nước rồi súc nhẹ, bảo đảm rằng các chất thạch đã không còn dính vào cây lan nữa. Nếu còn nghi ngờ thì làm lại hai, ba lần nữa. Một số nhà trồng lan giữ các cây con trong tay rồi cho nước chảy qua để làm sạch. Tiếp đến hãy ngâm trong vài phút các cây lan con vào trong các chất phòng ngừa nấm. Có một chất vừa có tác dụng ngừa nấm lại vừa ngừa mầm bệnh, đó là Natriphene. Người khác thì có thêm các chất dinh dưỡng vì họ nghĩ các cây lan con cũng hấp thu các chất dinh dưỡng để có sự khởi đầu tốt. Luôn luôn phải lưu ý trong việc xử dụng hóa chất, nhất thiết là phải có găng tay

TRỒNG LAN CON TRÊN CÁC CHẬU CHUNG

Khi mới lấy cây lan ra khỏi chậu tức là lan còn rất nhỏ, chỉ mới đạt chiều cao vài cm, không thích hợp để trồng chúng trong những chậu riêng biệt. Vì vậy, theo chúng tôi nên trồng chúng vào một chậu chung, hay đúng hơn là chuẩn bị chất trồng đặt lên đâu đó rồi trồng tất cả lên đó. Loại chất trồng sau có rất sẵn, như dớn mềm, xơ dừa, rêu nước và hạt trân châu, cũng có thể là than, gạch vụn…Tất cả chất trồng, giá thể, chậu để trồng đều phải mới. Nếu xử dụng lại các chậu cũ thì phải cọ rửa thật sạch rồi súc nước trước, sau đó ngâm chúng vào chất chống nâm như Physan để loại bỏ nấm và mầm bệnh.

Mỗi nhà trồng lan có cách lựa chọn chất trồng riêng. Các nhà trồng lan ở Malaysia và Singapore thường dùng gạch vụn và miếng than nhỏ để trồng. Một số nhà trồng lan khác lại dùng những hạt đá trân châu, nhưng nếu như vậy thì phải tưới nước thường xuyên vì chúng không giữ nước. Kích cỡ các loại chất trồng phụ thuộc vào loại rễ của cây lan nhưng bao giờ cũng nhỏ hơn cây đã trưởng thành cùng loài. Những chất trồng có kích thước lớn hơn thì đặt dưới đáy chậu, bên trên là những mảnh nhỏ.

ĐẶT CÂY LAN LÊN TRÊN CHẤT TRỒNG

Lựa chọn các cây lan con, phân loại theo kích thước của chúng. Những cây lớn như nhau thì trồng chung vào một chậu. Những cây thật lớn có thể trồng vào một chậu riêng có kích thước 2,5 cm, bỏ vào những chất trồng mà bạn đã chọn. Những cây còn lại có thể trồng chúng chung vào các chậu lớn hơn như loại chậu 7,5 cm hoặc 10 cm, các chất trồng đặt trong chậu nên cách mặt chậu 1 cm.

Lấy ba hoặc bốn cây lan nhỏ, để chúng đứng thẳng đối diện với một cạnh của chậu, một tay giữ chúng, tay kia lấy thêm ba, bốn cây đặt phía đối diện hoặc bên cạnh các cây trước. Cứ như vậy, cho đến khi trên mỗi chậu có khoảng 20 hoặc 30 cây. Lưu ý là đặt cây nọ sát cây kia để làm chậm việc bốc hơi nước ở các chất trồng. Trước đó, các bạn nên chuẩn bị trước một miếng nhãn (label) có bán sẵn ở các cửa hàng kinh doanh lan, trên đó bạn sẽ ghi tên cha mẹ chúng là ai, ngày thụ phấn, ngày thu hoạch, ngày chuyển ra khỏi chai. Có thể dùng loại viết không thể tẩy xóa để viết ngay trên thành chậu. Có những nhà trồng lan thì dùng mã số trên nhãn hoặc trên chậu, còn các thông tin khác thì ghi chép riêng.

Trồng lan từ gieo hạt và cấy mô
Cây lan con được gieo trong các chai có miệng lớn

Trồng lan từ gieo hạt và cấy mô
trồng ra ngoài không cần chậu

Cập nhật: 15/04/2020 — 18:15

CƠ SỞ SẢN XUẤT THÁI SƠN | P.Trung Mỹ Tây, Q.12, Tp.Hồ Chí Minh

1) Nick facebook: Tô Quốc Cường (0977.781.549 | Dĩ An, Bình Dương | quoccuongbinhduong@gmail.com)

2) Nick facebook: Ben Nguyen (090.337.4405 | Quận 2, TP. Hồ Chí Minh | bennguyendalat@gmail.com)

0977.781.549
0903.374.405