Hoa lan Corybas
LAN CÁI MŨ – HELMET ORCHIDS
Tông: Diurideae
Tông phụ: Acianthinae
Phân bố: Khoảng 125 loài ở châu Á, các quần đảo ở Thái bình dương, Australia và New Zealand.
Là loài địa lan, thân nhỏ, rụng lá, rất hiếm khi thấy chúng là lan biểu sinh. Thân cây hình ống tròn nhỏ, mọc thành từng cặp. Lá đơn, mọc từ gốc, có hình tròn hoặc hình trái tim và nằm sát trên mặt đất. Có 1 hoa, là loại hoa không có cuống hoặc trên một cái cuống ngắn, nhỏ, hoa phát xuất từ nách lá. Lá đài sau rộng, tạo nên một cái mũ, còn lá đài hai bên và cánh hoa không theo quy ước, tương tự như nhau và nhỏ hơn lá đài sau. Môi hướng lên trên và tạo thành cái ống ở phần chân sau đó cuộn lại, đôi khi có lông.
CÁCH TRỒNG
Một số loài của Australia hình thành cụm, khóm, kể cả những loài nói đến sau này, đều được nuôi trồng tốt. Những loài này thường mọc ở nơi có những chất bị phân rã, những lá cây đã lên meo, một môi trường ẩm thấp và bóng râm vừa phải. Nhưng nếu ở môi trường khô quá thì chồi mới sẽ bị thui chột, để khắc phục tình trạng này thì hoặc là dùng nắp đậy hoặc dùng tấm nhựa che để giảm lượng nước bốc hơi. Trong thời gian cây lan đang phát triển thì có thể tưới nhiều nước, song đến mùa nghỉ thì chỉ tưới phun định kỳ để các giả hành tránh tình trạng mất nước, khô héo.
Hoa lan Corybas aconitiflorus
Lá hình trái tim, có kích thước 3,5×3 cm, mặt trên màu xanh đậm, mặt dưới màu đỏ tía.
Có 1 hoa mọc hướng lên trên, trên một cái cuống nhỏ, ngắn 3 cm. Lá đài sau có kích thước 30×12 mm, che phủ các phần còn lại của hoa.
Môi hình thành cái ống ở nửa phần chân, sau đó thì mở rộng ra và cuộn lại, trên bề mặt của môi nhẵng hoặc có một ít lông. Ra hoa vào cuối mùa xuân đến mùa hè.
Các khóm, cụm được hình thành ở nơi ẩm thấp, có bóng râm che phủ, ở Australia.
Hoa lan Corybas diemenicus
Cùng loài: orybas dilatatus (Rupp & Nicholls) Rupp
Lá hình trái tim đến hình trứng, cả hai mặt của lá đều màu xanh. Hoa có màu đỏ bầm và trắng trên một cái cuống nhỏ. Lá đài sau kích thước 24×15 mm, hình cái muỗng (thìa), tạo nên một cái mũ chụp đầu. Môi hình cầu với những đường gân máu rõ rệt, viền có răng cưa và ở giữa phồng lên màu trắng, láng. Ra hoa vào giữa mùa hè sang thu.
Cây mọc thành cụm, khóm ở nơi ẩm thấp, dưới bóng râm, đôi khi thấy chúng mọc trên các thân cây bị đốn hạ đã có rêu, ở miền đông nam Australia
Hoa lan Corybas fimbriatus
Lá hình trái tim hoặc tròn, kích thước 4x4cm, cả hai mặt của lá màu xanh.
Hoa không có cuống, màu đỏ bầm với những đốm sáng. Lá đài sau kích thước 25×18 mm, hình cái muỗng (thìa), tạo thành cái mũ trùm đầu. Môi to chừng 12 mm, hầu như là hình tròn, với cái răng to và tròn, nắp che ở tâm màu đỏ tía. Ra hoa vào mùa xuân cho đến cuối mùa hè.
Chúng mọc thành khóm, cụm trên vùng đất pha cát trong các bụi cây ven biển và trong các khe lộ thiên ở vùng đất thấp.
Nơi sinh trưởng của chúng là ở miền đông và đông nam Australia.
Loài tương tự: Corybas hispidus D. L. Jones ở miền đông nam Australia, khác nhau ở chỗ môi được che phủ bởi những cái lông cứng và một cái nắp đậy ở tâm màu trắng, phần đầu có xẻ khe
Hoa lan Corybas incurvus
Lá hình trái tim hoặc hình trứng, kích thước 3×2 cm, cả hai mặt lá đều màu xanh. Hoa màu đỏ tía. Lá đài sau kích thước 20×13 mm, tạo thành cái mũ.
Các lá đài bên và cánh hoa như những sợi chỉ mảnh. Môi hình trứng với một cái nắp màu trắng ở tâm, phần riềm có răng cưa và cuộn lại. Là một loài khá dễ trồng.
Các cây mọc thành cụm, khóm ở những triền đồi có sương mù, trong những bụi cây ven biển và những khu rừng thưa, ở miền đông và đông nam Australia.
Hoa lan Corybas pictus
Lá hình trái tim, kích thước 2,5×2,5 cm, có những đường gân màu trắng hoặc hồng. Lá đài sau màu đỏ bầm, dài chừng 16 mm, lá đài hai bên và cánh hoa màu trắng, như sợi chỉ mảnh.
Môi cuộn lại, đỉnh thứ ba màu đỏ bầm với cái viền có răng cưa, phần chân màu trắng.
Chúng mọc trên nền đất trong rừng, trên độ cao 700-1.800 m ở Borneo, Java, Sumatra.
Hoa lan Corybas pruinosus
Lá hình trái tim hoặc hình trứng, kích thước 3×2 cm, hai mặt lá đều màu xanh, hoa không có cuống hoặc có một cọng ngắn. Lá đài sau 17×5 mm, màu xám với những vết đốm màu đỏ tía, hai lá đài bên có dạng chỉ, dài 20 mm. Môi tròn to 10 mm, riềm chung quanh có răng cưa thô, nắp che ở tâm có nhiều mụn nhỏ. Ra hoa vào mùa xuân đến giữa màu hè.
Chúng hình thành các cụm, khóm dưới những cây dương xỉ diều hâu (bracken) và trong những bụi cây trong rừng cây vùng đất thấp, ở Australia.
Nguồn tài liệu từ: Sách hoa lan ( của Bác Phạm tiến Khoa )
