Catasetum
Tông: Cymbidieae
Tông phụ: Catasetinae
Phân bố: Hơn 150 loài ở Trung và Nam Mỹ và quần đảo Indies Là loài lan đa thân có kích thước từ vừa đến lớn. Hầu hết đó là lan biểu sinh song đôi khi nó cũng xuất hiện là thạch lan hay địa lan. Giả hành hình trứng, hình côn hoặc hình con quay, khi thân còn non, nó được bao bọc bởi lớp vỏ lụa. Lá mọc thành hai hàng, lá to và phẳng, rụng lá theo chu kỳ. Vòi hoa không phân nhánh, hướng lên trên, uốn cong hoặc rủ xuống, tùy loài. Vòi hoa mọc từ gốc giả hành mới hoặc giả hành đã trưởng thành. Màu của hoa cũng bắt mắt, thường chia thành hoa đực và hoa cái, sự khác nhau giữa hai giống đực cái là phần hình thức bên ngoài, trên một vòi hoa cũng có thể xuất hiện hoa đực cái và cũng có khi chúng mọc trên một vòi hoa riêng rẽ. Màu sắc thường thấy nhất là vàng hoặc xanh ngả vàng, có những đốm màu hạt dẻ hoặc màu nâu. Hoa đực thường có màu sáng tươi hơn và số lượng hoa đực cũng nhiều hơn. Trong cả hai, các lá đài và các cánh hoa trải rộng, không theo quy ước. Môi hoa giống cái túi. Khối phấn được phun mạnh bởi cơ chế hoạt động kích thích của hai cái râu ở gốc trụ hoa.
CÁCH TRỒNG
Cây có thể được trồng trong chậu, song chúng thường được trồng trong giỏ với các chất trồng dựa trên các mảnh vỏ cây, nơi có nhiều ánh sáng và ẩm, thông gió tốt, nhiệt độ trung bình hoặc ấm. Các hoa cái gần như là chỉ xuất
hiện khi gặp những cú sốc, kiểu như là gặp phải ánh sáng mạnh hoặc quá khô. Sau khi cây rụng lá thì đưa chúng vào chỗ mát và để khô hơn.
Catasetum barbatum
Là một biến loài với kích thước trung bình. Có từ 20 đến 45 lá, dài 3-8 cm. Vòi hoa cong hoặc rủ, dài hơn lá, đồng thời cũng có nhiều hoa. Hoa đực to chừng 5 cm, mỏng. Các lá đài và cánh hoa màu xanh đậm, có đốm màu hạt dẻ.
Môi màu xanh nhạt với những điểm màu hồng hoặc đỏ, viền môi có những tua dài. Hoa cái thì nhỏ hơn, cánh hoa dày hơn. Ưa khí hậu ấm.
Lan biểu sinh trong những khu rừng ẩm ướt, trên độ cao 50-1.200 m, ở Brasil, Colombia, Ecuador, Guyana, Peru và Venezuela.
Catasetum expansum
Giả hành hình con quay. Vòi hoa dài 30 cm, uốn cong, có nhiều hoa, hoa to 7,5 cm, màu đẹp, vàng, xanh hoặc trắng, đôi khi có những chấm màu hạt dẻ. Ưa khí hậu ấm. Sống trong rừng khô, trên độ cao 20-1.500 m, ở miền đông bắc Ecuador.
Catasetum macrocarpum LAN NHẢY – JUMPING ORCHID
Đây là loài điển hình của giống Catasetum.
Cây lớn, chùm hoa uốn cong hoặc hướng lên trên, dài 45 cm, có tới 10 hoa, mọc úp xuống. Hoa đực lớn hơn, to 7-8 cm, mà vàng xanh có những đốm màu đỏ-hạt dẻ. Môi giống cái túi với viền mép gợn sóng hoặc có răng cưa.
Ra hoa vào cuối hè sang thu.
Lan biểu sinh trong rừng, trên độ cao 0-1.200m ở vùng nhiệt đới Nam Mỹ, Trinidad.
Loài tương tự: Catasetum integerrimum Catasetum barbatum, male flower Catasetum microglossum Catasatum expansum, male flower
Hooker ở Guatemala, những đốm màu hạt dẻ của hoa không đậm, và có cái môi hình côn rộng mở.
catasetum-macrocarpum-male-fl-ower
Catasetum microglossum
Loài lan có thân trung bình. Vòi hoa cong hoặc rủ, dài 65 cm, có thể có nhiều hoa, hoa mọc thưa thớt, hoa mọc ngược, to 4,5 cm, màu hạt dẻ. Môi nhỏ, màu vàng xanh, bị che khuất bởi cục bướu giống cái răng. Hoa cái cũng có màu tương tự như hoa đực. Ưa khí hậu ấm.
Lan biểu sinh trong rừng ở vùng thấp, ở Colombia, Ecuador và Peru.
Catasetum pileatum
Lan có thân lớn, vòi hoa thường rủ, dài 30-40 cm. Có thể có nhiều hoa, hoa mọc ngược. Hoa đực to hơn, to 10-11 cm, khi nở ra thì bẹt, có hương thơm, màu sắc khá phong phú như vàng pha xanh cho đến đỏ- hạt dẻ và trắng. Ưa khí hậu ấm. Lan biểu sinh trong rừng ở vùng thấp với mùa khô ngắn, ở Brasil, Ecuador, Colombia, Trinidad và Venezuela.
Catasetum saccatum
Cùng loài: Catasetum christyanum Cây lớn với các giả hành dài 8-20 cm. Lá dài 40 cm, rộng 6 cm, phẳng và hướng lên trên. Vòi hoa cũng hướng lên trên, cũng có khi rủ xuống, dài 40 cm, cói thoa mọc thưa thớt. Hoa đực to 10 cm, màu xanh điểm những đốm nâu đỏ. Hoa cái thì nhỏ hơn, có màu xanh vàng và những chấm nâu đỏ. Ưa khí hậu ấm. Ra hoa vào mùa hè đến mùa đông.
Lan biểu sinh ở những khu rừng thưa của vùng nhiệt đới, trên độ cao 200-1.700 m ở Brasil, Guyana, Peru.
Catasetum sanguineum
Thuộc loài lan có thân trung bình, cuống hoa dài đến 30 cm, hướng lên trên hoặc rủ xuống. Có nhiều hoa, hoa to 4 cm, có hương thơm, thường có màu trắng xanh, có những đốm hoặc những vạch màu hạt dẻ. Thùy giữa của môi màu đỏ. Ưa nới khí hậu ấm.
Lan biểu sinh, trong những khu rừng vùng thấp, trên vĩ tuyến thấp, trên độ cao dưới 800m, ở Colombia và Venezuela.
Catasetum tabulare
Vòi hoa không hẳn hướng lên trên, có thể có nhiều hoa, cánh hoa dầy, có hương thơm, khi nở mở rộng, to 10 cm, màu xanh nhạt với những đốm hoặc mảng màu hạt dẻ, với một cục chai lộ rõ. Ưa khí hậu ấm, Ra hoa từ mùa xuân đến mùa thu.
Sống trong những khu rừng nhiệt đới, kể cả những khu rừng ven sông, trên độ cao 1.000 m, ở Colombia.
Catasetum tenebrosum
Thuộc loài có thân trung bình. Vòi hoa dài 15 cm, lá dài 20-30 cm, Vòi hoa không hẳn hướng lên trên, dài 20-25 cm, có nhiều hoa mọc sít nhau. Hoa đực to 3-4 cm, màu đẹp, từ màu hạt dẻ đến màu đỏ pha nâu. Môi vàng. Hoa cái màu xanh vàng. Ra hoa từ mùa xuân đến mùa thu.
Lan biểu sinh ở những khu rừng ven sông, khi là thạch lan thì mọc trên đá hoặc đá cuội, dưới ánh nắng mặt trời, trên độ cao 500-1.800m ở Ecuador, Peru.