Bonatea

Tông: Orchideae
Tông phụ: Orchidinae

Phân bố: Có 17 loài ở lục địa châu Phi và 1 loài di cư sang Yemen 

Là loài địa lan với bộ rễ dài, mọng và thuộc loại rễ củ. Thân cây giống cái lá. Vòi hoa cụt, cũng có thể có nhiều hoa, màu xanh hoặc pha vàng và trắng.

Lá đài sau tạo thành như cái mũ trùm đầu ở thùy trên của cánh hoa. Hai lá đài bên có một phần gắn với môi hoa, cánh hoa có ba thùy. Môi gắn với trụ hoa và gắn với lá đài hai bên cũng như với thùy dưới của cánh hoa ở phần gốc. Cựa dù dài hay ngắn, đều là hình trụ. Nắp bao phấn hướng lên trên. Có 2 khối phấn, mỗi khối có một cái đuôi dài, bên ngoài là một lớp nhầy.

CÁCH TRỒNG
Bonatea là một trong những loài địa lan dễ trồng với những chất trồng bình thường, thoát nước tốt, với điều kiện nhiệt độ trung bình. Suốt thời kỳ nghỉ của chúng cần phải được giữ khô, chỉ thỉnh thoảng tưới thật nhẹ để cho rễ không bị thui chột. Trong nuôi trồng thì loài Bonatea speciosa là loài được trồng rộng rãi nhất, để giữ cho chúng được xanh mãi, khi vòi hoa đã rụng, chồi mới mọc lên thì ta cần tưới nước cho chúng suốt năm, chỉ giảm tưới vào mùa đông. 

Bonatea speciosa
Cùng loài: Habenaria bonatea Linnaeus f.
Cây cứng cáp, cao 40-100 cm. Có nhiều lá, lá dài 7-10 cm, rộng 2-3 cm, hình mũi mác hoặc hình trứng, màu xanh sáng. Vòi hoa có khoảng 15 hoa, mọc gần như sát nhau, hoa to 5 cm, màu lục, ở tâm màu trắng với mùi hương nồng nhẹ. Các lá đài dài 22 mm, lá đài hai bên cuộn lại theo chiều dọc. Cánh hoa dài 25 mm, thẳng hoặc hình mũi mác ngược, hơi cong lại. Môi hoa dài 30 mm, bao gồm cả một cái móng dài 10 mm. Tất cả các thùy đều thẳng. Cựa hoa dài 3-4 cm, phần giống các cánh tay dài 16 mm.
Chúng sinh trưởng trong các bụi rậm gần bờ biển, ở bìa rừng, nơi quang đãng, thường là ở vùng đất pha cát, trên độ cao 0-1.200 m ở Nam Phi, Zimbabwe. Loài tương tự: Bonatea antennifera Rolfe (cùng loài Bonatea speciosa var. antennifera (Rolfe) Sommerville) ở Botswana, Mozambique,
miền bắc Nam Phi và Zimbabwe, chỉ khác là có nhiều hoa hơn và thùy môi dài hơn (dài tới 35 mm). Chúng thường được trồng ở nơi khô hạn và lá thường rụng vào thời kỳ ra hoa.

Bonatea steudneri
Cùng loài: Bonatea ungandae Summerhayes
Cây thuộc loại cứng cáp, cao tới 100 cm hoặc hơn. Lá dài 17 cm, rộng 6 cm, hình trứng, ôm chặt thân cây ở phần gốc. Vòi hoa có thể có nhiều hoa, hoa mọc thưa thớt, màu xanh, trắng ở tâm. Các lá đài dài 26 mm, hai lá đài bên hình mũi mác, quay về hai hướng. Phần trên thùy của cánh hoa dài 20-25 mm, phần dưới dài 55- 60 mm, tất cả các thùy chỉ rộng 1 mm. Môi hoa
dài 70-100 mm, kể cả cái móng vuốt dài 20-30 mm. Tất cả các thùy của môi đều thẳng, thùy giữa dài 35 mm, các thùy bên dài 85 mm. Cựa hoa dài 10-21 mm, thanh mảnh nhưng phần đầu hơi cuộn lại.
Sinh trưởng ở những vùng đất khô và trong những bụi cây, trên độ cao 900-1.100 m, ở Đông Phi, trải dài từ Zimbabwe đến Ethiopia, đồng thời cũng có ở Yemen và Saudi Arabia.